HỘI THẢO QUỐC TẾ

“MÔ HÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI: CHIA SẺ KINH NGHIỆM GIỮA VIỆT NAM VÀ MA RỐC”

Sau 35 năm Đổi mới kể từ năm 1986, Việt Nam đã và đang đạt được nhiều thành tựu nổi bật với tốc độ tăng trưởng duy trì đạt gần 7% trong giai đoạn 2016-2019, và nằm trong top 10 quốc gia tăng trưởng nhất thế giới. Việt Nam đã thoát khỏi nhóm các nước nghèo và trở thành nước thu nhập trung bình từ năm 2011, đời sống người dân không ngừng được cải thiện. Việt Nam đã thiết lập quan hệ chính thức với 189/193 quốc gia, có quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư với trên 244 quốc gia, vùng lãnh thổ.  Uy tín và vai trò của Việt Nam ngày càng được cộng đồng quốc tế công nhận và khẳng định trên các diễn đàn thế giới, cụ thể: Việt Nam là Ủy viên không thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc nhiệm kỳ 2020-2021. Tuy nhiên, nền kinh tế vẫn còn những tồn tại, hạn chế và tiềm ẩn nhiều rủi ro, nguy cơ tụt hậu còn lớn; các yếu tố nền tảng như thể chế, hạ tầng, nguồn nhân lực... để đưa Việt Nam sớm trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại còn thấp so với yêu cầu; trình độ khoa học, công nghệ, năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh còn thấp; năng lực tiếp cận nền kinh tế số, xã hội số còn hạn chế. Trong bối cảnh trong nước, khu vực và quốc tế có nhiều thay đổi khó lường với nhiều khó khăn, thách thức như vậy, Việt Nam cần có những giải pháp đột phá để phấn đấu đến năm 2030, Việt Nam là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Trong khi đó, Ma Rốc – một quốc gia Bắc Phi, dưới sự lãnh đạo của Quốc vương Mohammed VI, trong hai thập kỷ qua, đã nỗ lực thực hiện nhiều biện pháp, chính sách để tăng trưởng kinh tế, xóa đói giảm nghèo và an sinh xã hội, trong đó phải kể đến Chiến lược phát triển quốc gia năm 2010 (NDP 2010); Chiến lược phát triển quốc gia năm 2020 (NDP 2020), Sửa đổi Hiến pháp năm 2011, Sáng kiến quốc gia vì phát triển con người (NIHD), Kế hoạch Morocco Xanh….. Nhờ đó, tăng trưởng kinh tế của Ma Rốc duy trì ở mức khoảng 3% trong giai đoạn 2016-2019 và là quốc gia ổn định, không bị biến động như một số quốc gia Bắc Phi khác bao gồm Ai Cập, Lybia, Tunisia…. Tỷ lệ nghèo tuyệt đối ở Ma Rốc đã giảm 2/3 và các trường hợp cực nghèo bị xóa xổ. Ma Rốc hiện đang phấn đấu trở thành điểm đến du lịch hàng đầu ở châu Phi và  là một trong những quốc gia phát triển xanh, bền vững. Trong những năm gần đây Morocco đang tích cực thúc đẩy hợp tác Nam – Nam, hướng tới các quốc gia châu Á, trong đó có Việt Nam để đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực như thương mại, đầu tư, nông nghiệp, công nghệ, giáo dục, du lịch… góp phần phát triển kinh tế - xã hội của Morocco.

Chính vì vậy, ngày 27/10/2021, tại Hội trường 1B, tầng 1, trụ sở Khối các viện quốc tế Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Viện Nghiên cứu Châu Phi và Trung Đông phối hợp với Đại sứ quán Vương quốc Ma Rốc tại Việt Nam đồng tổ chức hội thảo quốc tế “Mô hình phát triển kinh tế - xã hội: chia sẻ kinh nghiệm giữa Việt Nam và Ma Rốc”  bằng hình thức kết hợp trực tiếp và trực tuyến bằng 3 ngôn ngữ Việt – Pháp – Anh.

Tham dự trực tiếp tại hội trường: Về phía Đại sứ quán Vương quốc Ma Rốc tại Việt Nam có Ông Jamale Chouaibi, Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền; Ông Tarik Ghozlani, Phó Đại sứ; Ông Salaheddine Lalaouinajih, Tham tán kinh tế. Về phía Viện Nghiên cứu Châu Phi và Trung Đông có PGS.TS. Lê Phước Minh, Viện trưởng; TS. Kiểu Thanh Nga, Viện phó. Ngoài ra, còn có sự hiện diện của Ông Chékou Oussouman, Trưởng đại diện tổ chức quốc tế Pháp ngữ OIF, khu vực châu Á, Thái Bình Dương tại Việt Nam; Ông Nguyễn Quang Khai, Nguyên Đại sứ Việt Nam tại UAE; Ông Phạm Sỹ Tam, Nguyên Đại sứ Việt Nam tại Ai Cập; Đại sứ Nguyễn Trần Tuyên, Nguyên Đại sứ Việt Nam tại Saudi Arabia; PGS. TS. Đỗ Đức Định, Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Châu Phi và Trung Đông; PGS. TS. Nguyễn Duy Dũng, Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Đông Nam Á; TS. Phạm Cao Cường, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Ấn Độ và Tây Nam Á; TS. Nguyễn Hoàng Hà, Trưởng phòng Tổng hợp, Viện Chiến lược Phát triển, Bộ Kế hoạch và Đầu tư; Ông Bùi Phan Quang Anh, chuyên viên Vụ các tổ chức quốc tế, Bộ Ngoại giao; Ông Lê Quang Thắng, Phó Chủ tịch Liên hiệp hợp tác kinh tế Việt Nam – Châu Phi, Giám đốc Công ty A&T … và các nhà nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Châu Phi và Trung Đông và một số viện nghiên cứu quốc tế trực thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam.

Tham dự trực tuyến có GS. TS. Hamid Bouchikhi, Giảng viên cao cấp Khoa Quản trị và Doanh nghiệp của Đại học Kinh doanh ESSEC (Pháp), Thành viên của Ủy ban đặc biệt về mô hình phát triển của Ma Rốc; GS. TS. Abdallah SAAF, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Khoa học xã hội (CERSS), Đại học Mohammed VI; Ông Ramlan Ossman, Giám đốc Vietnam Halal Center; PGS. TS. Bùi Quang Tuấn, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam; Bà Lê Kim Quy, Phó Vụ trưởng Vụ Trung Đông – Châu Phi, Bộ Ngoại giao; Bà Lê Thị Minh Châu, Phó trưởng ban Hợp tác quốc tế, Phòng thương mại công thương Việt Nam (VCCI); TS. Lê Kim Sa, Viện phó IAMES, TS. Lê Quý Kha, Nguyên Viện trưởng Viện Nông nghiệp miền Nam và đông đảo đại biểu khác đến từ các bộ ban ngành, viện nghiên cứu, trường đại học của Việt Nam.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS. TS. Lê Phước Minh, Viện trưởng IAMES và Ông Jamale Chouaibi, Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Vương quốc Ma Rốc tại Việt nam đều nhấn mạnh: đây là hoạt động hợp tác giữa Viện Nghiên cứu Châu Phi và Trung Đông với Đại sứ quán Vương quốc Ma Rốc tại Việt Nam nằm trong chuỗi sự kiện kỷ niệm nhân dịp 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Ma Rốc (1961- 2021) nhằm thặt chặt và mở rộng hợp tác giữa hai quốc gia. Ông Chékou Oussouman, Trưởng đại diện tổ chức quốc tế Pháp ngữ OIF, khu vực châu Á, Thái Bình Dương tại Việt Nam trong lời phát biểu khai mạc, không chỉ chúc mừng sự thành công của hội thảo mà còn cho rằng sự hợp tác mạnh mẽ giữa Việt Nam và Ma Rốc sẽ là phương thức thúc đẩy hợp tác ba bên giữa IOF, Việt Nam và Ma Rốc bởi Ma Rốc là cửa ngõ để Việt Nam thâm nhập vào cộng đồng các nước Pháp ngữ tại châu Phi nói riêng và châu Phi nói chung và ngược lại Việt Nam là cầu nối để Ma Rốc hướng Đông, đặc biệt trong lĩnh vực tài chính, năng lượng tái tạo, nông nghiệp…

 Các bài tham luận của GS. TS. Hamid Bouchikhi, Thành viên của Ủy ban đặc biệt về mô hình phát triển của Ma Rốc; GS. TS. Abdallah SAAF, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Khoa học xã hội (CERSS), Đại học Mohammed VI; PGS. TS. Bùi Quang Tuấn, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam và TS. Nguyễn Hoàng Hà, Trường phòng Tổng hợp, Viện Chiến lược Phát triển, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đều chia sẻ việc hoạch định chính sách, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của Ma Rốc và Việt Nam và những thành tựu và hạn chế của mô hình tăng trưởng kinh tế cũng như mô hình phát triển xã hội của hai nước trong thời gian qua và trong giai đoạn mới, đặc biệt trong giai đoạn đại dịch Covid-19. Cụ thể, trong bài trình bày của mình, GS. Hamid Bouchikhi đề cập đến mô hình phát triển mới của Ma Rốc dựa vào việc giải phóng năng lượng và lấy lại lòng tin để thúc đẩy tiến bộ và thịnh vượng cho tất cả mọi người. Với tham vọng đến năm 2035, Ma Rốc phấn đấu trở thành nền kinh tế thịnh vượng, bao trùm và bền vững, do vậy ngay từ khi xây dựng mô hình phát triển mới vào năm 2017, Ma Rốc trọng tâm dựa trên 5 lĩnh vực chiến lược bao gồm: Nghiên cứu và đổi mới; Quốc gia số; Năng lượng các-bon thấp; Trung tâm tài chính khu vực; Sản phẩm xuất sứ tại Ma Rốc. Trong bài trình bày của mình, GS. Abdallah SAAF tiếp cận vấn đề bằng cách so sánh những điểm tương đồng và khác biệt về mô hình phát triển kinh tế - xã hội của Ma Rốc và Việt Nam, trong đó đề cập đến mô hình nhà nước xã hội mới của Ma Rốc đã và đang góp phần giúp Ma Rốc ổn định và bảo đảm an sinh xã hội, đặc biệt trong đại dịch Covid-19. Sau khi trình bày ưu nhược điểm của mô hình phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam, TS. Nguyễn Hoàng Hà đưa ra một số đề xuất liên quan đến “Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2030 là lúc đầu tái cơ cấu 3 lĩnh vực bao gồm hệ thống tín dụng, doanh nghiệp nhà nước, đầu tư công, sau đó tái cơ cấu toàn diện. Quá trình chuyển đổi phải có sự cam kết cao nhất của các nhà lãnh đạo. Cần phải đối xử bình đẳng giữa các thành phần kinh tế, đặc biệt phải coi kinh tế tư nhân trong nước là động lực quan trọng nhất cho phát triển. Việc chuyển đối sang nền kinh tế số cần mở trước rồi quản sau trong một thời gian ngắn đối với một số lĩnh vực mang tính đổi mới sáng tạo…. Còn PGS. TS. Bùi Quang Tuấn đề xuất  “Chiến lược tăng trưởng xanh của Việt Nam thời kỳ 2021-2030 và tầm nhìn đến năm 2050 để phát triển bền vững” với mục tiêu thúc đẩy đổi mới mô hình tăng trưởng, đạt được thịnh vượng về kinh tế, bền vững về môi trường và công bằng về xã hội; hướng tới nền kinh tế xanh, trung hòa các-bon và đóng góp vào mục tiêu hạn chế sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu. Theo PGS. Bùi Quang Tuấn để đạt được mục tiêu chiến lược đó, Việt Nam cần giảm phát thải nhà kính; xanh hóa sản xuất; xanh hóa lối sống và tiêu dùng và xanh hóa quá trình chuyển đối trên nguyên tắc bình đẳng, bao trùm, nâng cao năng lực chống chịu.

Có thể nói rằng hội thảo quốc tế “Mô hình phát triển kinh tế - xã hội: chia sẻ kinh nghiệm giữa Việt Nam và Ma Rốc” có ý nghĩa cả về mặt lý luận và thực tiễn, nhằm giúp Việt Nam và Ma Rốc chia sẻ những kinh nghiệm phát triển kinh tế - xã hội để từ đó tìm ra những giải pháp hay mô hình phát triển kinh tế - xã hội ưu việt hơn, góp phần đưa Việt Nam và Ma Rốc trở thành các nước phát triển bền vững và thịnh vượng trong giai đoạn tới.  Hội thảo còn là dịp củng cố và phát triển các mối quan hệ hợp tác nghiên cứu khoa học giữa Viện Nghiên cứu Châu Phi và Trung Đông với Trung tâm Nghiên cứu Khoa học xã hội (CERSS), Đại học Mohammed VI - đối tác đã ký MOU với Viện Nghiên cứu Châu Phi và Trung Đông vào năm 2017 và một số đối tác khác của Ma Rốc. Đồng thời, việc tổ chức hội thảo quốc tế này còn góp phần kỷ niệm 60 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước và thực hiện tốt Đề án “Phát triển quan hệ giữa Việt Nam và các nước Trung Đông – Châu Phi giai đoạn 2016-2025” của Chính phủ.

Tổng hợp và đưa tin

Phạm Kim Huế